Cách nấu xôi gấc dẻo thơm, đỏ đẹp chuẩn vị miền bắc

Xôi gấc là món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ người Việt, đặc biệt là ở miền Bắc, tượng trưng cho may mắn và sung túc. Xôi gấc chuẩn vị miền Bắc thường dẻo, thơm mùi nếp và gấc, có màu đỏ cam tự nhiên, và đặc biệt là ít dùng hoặc không dùng nước cốt dừa, thay vào đó là mỡ gà để tạo độ bóng mượt.

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách nấu xôi gấc dẻo ngon, đỏ đẹp theo phong cách truyền thống của người miền Bắc.

Chuẩn bị nguyên liệu (Cho khoảng 4-6 người ăn)

Để có được món xôi gấc hoàn hảo, khâu chọn nguyên liệu rất quan trọng:

• Gạo nếp: 500 gram (Nên chọn nếp cái hoa vàng hạt mẩy đều, thơm dẻo).
• Gấc nếp chín: 150 – 200 gram (Chọn quả gấc chín đỏ, vỏ mỏng, gai thưa).
• Rượu trắng: 1 – 2 thìa canh.
• Muối tinh: 1/2 thìa cà phê.
• Đường cát: 50 – 80 gram (Tùy theo khẩu vị, vị miền Bắc thường ngọt nhẹ).
• Mỡ gà hoặc dầu ăn: 1-2 thìa canh (Dùng mỡ gà sẽ giúp xôi bóng mượt và thơm đặc trưng hơn).

Các bước thực hiện xôi gấc truyền thống

Sơ chế gạo nếp

• Vo và ngâm nếp: Vo nhẹ gạo nếp 2-3 lần cho sạch. Ngâm nếp trong nước lạnh cùng 1/4 thìa cà phê muối trong khoảng 6 – 8 tiếng (hoặc ngâm qua đêm). Việc ngâm giúp hạt nếp nở đều, khi đồ xôi sẽ dẻo và mềm hơn, để lâu không bị cứng.
• Để ráo: Sau khi ngâm, vớt nếp ra rổ, xả nhẹ lại với nước sạch và để thật ráo nước.

Sơ chế và trộn gấc (Bí quyết tạo màu đỏ tươi)

• Tách thịt gấc: Bổ đôi quả gấc, dùng thìa nạo lấy phần thịt gấc và hạt ra tô.
• Tạo màu: Cho 1 – 2 thìa canh rượu trắng vào tô gấc. Dùng tay (có đeo găng) bóp nhẹ nhàng cho phần thịt gấc bong ra khỏi hạt. Rượu trắng giúp màu gấc lên đỏ tươi và bền màu hơn khi hấp.
• Trộn gấc và nếp: Cho phần thịt gấc đã sơ chế vào nếp đã ráo. Thêm 1/4 thìa cà phê muối còn lại vào. Xóc và trộn nhẹ tay cho gấc bám đều và phủ kín từng hạt nếp.

Hấp xôi (Đồ 2 lần lửa – Kỹ thuật truyền thống)

Đồ xôi 2 lần lửa là bí quyết của người miền Bắc giúp hạt xôi chín đều, căng mẩy và dẻo lâu.

• Lần 1 (Đồ chín 80%):
  • Đổ nước vào nồi hấp (chõ) sao cho nước không chạm đáy xửng. Đun sôi nước.
  • Cho hỗn hợp nếp và gấc vào xửng hấp, dàn đều. Tạo một lỗ nhỏ ở giữa để hơi nước thoát lên, giúp xôi chín đều.
  • Hấp lần 1 trong khoảng 25 – 30 phút với lửa vừa.
• Xử lý giữa chừng: Khi xôi chín được khoảng 80% (hạt nếp đã nở, nhưng vẫn còn hơi cứng), dỡ xôi ra một chiếc mâm/rổ.
• Trộn đường và mỡ: Lúc này, cho đường cát (50-80g) và mỡ gà (hoặc dầu ăn) đã đun chảy vào xôi. Xới và trộn thật đều để đường tan, mỡ bám bóng vào hạt nếp.Lưu ý: Cho đường ở lần hấp thứ hai giúp hạt nếp dễ chín và dẻo hơn. Mỡ gà giúp xôi bóng, mượt mà chuẩn vị truyền thống.
• Lần 2 (Đồ dẻo):
  • Cho xôi đã trộn lại vào xửng hấp.
  • Hấp thêm khoảng 10 – 15 phút nữa cho đường tan hoàn toàn, xôi chín mềm dẻo và hạt nếp căng bóng là được.

Thành phẩm và thưởng thức

• Tạo hình: Khi xôi còn nóng, bạn dùng khuôn (khuôn hoa, khuôn cá chép…) để ép xôi tạo hình sẽ dễ dàng và đẹp mắt hơn.
• Trình bày: Gỡ xôi ra đĩa. Xôi gấc thành phẩm sẽ có màu đỏ cam tươi tắn, hạt nếp dẻo mềm, bóng mượt mà không bị nát, thơm mùi gấc và nếp đặc trưng.
• Thưởng thức: Xôi gấc thường được ăn kèm với chả lụa, giò hoặc muối vừng tùy thích.

Bí quyết giúp xôi gấc đỏ đẹp và dẻo lâu

1. Nếp và gấc chất lượng: Chọn nếp cái hoa vàng và gấc nếp chín đỏ tự nhiên là yếu tố quyết định độ dẻo thơm và màu sắc.
2. Dùng rượu trắng: Đây là bí quyết giúp màu gấc lên đỏ tươi và không bị tái màu khi hấp.
3. Đồ xôi 2 lần lửa: Phương pháp truyền thống này giúp xôi ngậm đủ nước, dẻo lâu, để nguội vẫn mềm mà không bị lại gạo (cứng).
4. Cho đường ở lần 2: Giúp nếp chín đều và không bị sượng.
5. Dùng mỡ gà (hoặc dầu ăn): Giúp hạt xôi căng bóng, nhìn hấp dẫn và béo bùi hơn.